شرکت مهندسین مشاور ایمن آروند جاوید فرجاد

شرکت مهندسین مشاور ایمن آروند جاوید فرجاد

مشاوره مهندسی ایمنی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

شناسایی مخاطرات فرآیندی به روش HAZOP

اگر یک مهندس طراح فرآیندهای شیمیایی، کارشناس ایمنی فرآیند و یا دانشجوی این حوزه‌ها باشید، با اصطلاح شناسایی مخاطرات فرآیندی به روش HAZOP برخورد داشته‌اید.

 

بطور کلی روش هازوپ چیست و از مطالعه روش HAZOP چه اهدافی دنبال می‌شود؟

 

در این مقاله به این سوالات پاسخ داده می‌شود. همچنین ۶ مرحله‌ی اجرای روش HAZOP به‌طور مختصر و مفید توضیح داده می‌شود.

 

فهرست مطالب

 

روش هازوپ چیست

هدف از مطالعه HAZOP

منظور از تیم مطالعاتی در اجرای روش HAZOP چیست

شش مرحله‌ی شناسایی مخاطرات فرآیندی به روش HAZOP

 

روش هازوپ چیست

 

روش هازوپ (HAZOP ) یک تکنیک قوی برای شناسایی مخاطرات فرآیندی است. این روش یک آنالیز ساختار یافته از یک فرآیند به کمک جزیی‌ترین اطلاعات طراحی آن فرآیند می باشد.

 

تحلیل و آنالیز به وسیله گروهی متشکل از افراد با تجربه در زمینه های طراحی فرآیند، بهره برداری، تعمیرات و ایمنی صورت می‌گیرد.

 

این تکنیک علاوه بر قدرت بالای آن در شناسایی مخاطرات ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی می‌تواند مشکلات عملیاتی بالقوه را نیز شناسایی نماید.

 

روش ارزیابی هازوپ قابل اعمال به کارخانه‌های در حال طراحی و کارخانه های در حال بهره برداری می‌باشد.

 

همچنین عملیاتی نظیر تغییرات در کارخانه ها، عملیات آزمایشگاهی خطرناک، فعالیت‌های راه اندازی و استارت اولیه را نیز در بر می گیرد.

 

برای درک بهتر روش هازوپ پیشنهاد می‌کنیم فیلم زیر را ببینید:

 

 

مطالعه بیشتر: شناسایی مخاطرات با استفاده از روش HAZID

 

هدف از مطالعه HAZOP

 

در مطالعه HAZOP نقشه‌های P&ID با استفاده از روشی ساختار یافته مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند تا انحرافات ممکن از عملیات مورد انتظار ( که موجب مخاطرات فرآیندی یا مشکلات عملیاتی می شوند) شناسایی گردد.

 

بنابراین مطالعه روش هازوپ با اهداف زیر صورت می گیرد:

 

  • شناسایی مخاطرات بالقوه صنایع فرآیندی
  • به حداقل رساندن مخاطرات فرآیندی
  • بهبود قابلیت عملکرد صنایع فرآیندی
  • کاهش اثرات زیست محیطی

 

تا اینجا با روش هازوپ و اهداف آن آشنا شدید، برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید کتاب شناسایی مخاطرات فرآیندی را تهیه کنید.

 

منظور از تیم مطالعاتی در اجرای روش HAZOP چیست؟

 

مطالعه HAZOP به صورت گروهی و در قالب یک تیم انجام می‌شود که می تواند شامل اعضای زیر باشد:

 

  • HAZOP Leader and Scribe
  • Design/Project Engineer
  • Process Engineer
  • Commissioning/Operation Manager
  • Control System Design Engineer
  • HSE Engineer

 

شناسایی مخاطرات فرآیندی به روش HAZOP

 

شش مرحله‌ی شناسایی مخاطرات فرآیندی به روش HAZOP

 

مطالعه HAZOP به صورت خلاصه شامل مراحل زیر می‌شود:

 

۱- انجام گره بندی اوليه در روش HAZOP

در این مرحله نقشه‌های P&ID برا اساس نحوه عملکرد تجهیزات عملیاتی با تأمین یک هدف مشترک (System by System) به تعداد معینی گره تقسیم می‌شوند.

 

۲- تعریف انحرافات از شرایط مطلوب

پارامترهای فرآیندی نظیر جریان سیال، دما، فشار، سطح مایع و ترکیب درصد (C) به وسیله ترکیب با اصطلاحاتی نظیر No/Less، More، Reverse، Misdirected، As well As انحرافات از شرایط عملیاتی مطلوب تعیین می‌ نمایند.

 

۳- تعیین دلایل انحرافات از شرایط مطلوب

در این مرحله با بررسی دستگاه‌های مقاومت مختلف در گره مورد نظر دلایل انحراف از شرایط مطلوب تعیین می‌گردد.

 

۴- بررسی پیامدها

پیامدهای ناشی از علت رخداد هر انحراف به طور مجزا بیان می‌شود.

 

۵- بررسی لایه‌های حفاظتی

برای هر پیامد مشخص شده لایه‌های حفاظتی بررسی می‌گردد.

 

۶- تهیه پیشنهادات اصلاحی

در صورت مشاهده هر گونه نقاط ضعف در لایه‌های حفاظتی، پیشنهاداتی برای بهبود شرایط جهت افزایش سطح ایمنی ارائه می‌گردد.

 

همکاران ما